عا براي فرج امام زمان (عليه السّلام)
دعا براي امام زمان
دعا جلوه‌گاه نياز است، دري به سوي رحمت پروردگار است، كليد باب اجابت است.
بدون دعا، اوج بندگي خدا دست‌نيافتني است.
بدون دعا، بندگان خدا از عنايت او محروم مي مانند.
«قل ما يعبؤ بكم ربّي لولا دعاءكم»[1].
بدون دعا، لذّت انس با خدا، شيريني ارتباط با معبود، حلاوت قرب به پروردگار نصيب آفريدگان او نمي‌شود.
دعا اساس عبادت، روح عبادت، مغز عبادت است[2].
امّا در دوران غيبت حضرت مهدي-عليه‌السّلام- شايد نياز بندگان به دعا بيش از هر زمان ديگري باشد، زيرا از رحمت حضور خليفة رحمان محروم مانده‌اند و درماندگي و اضطرار را با تمام وجود حس كرده‌اند.
«امّن يجيب المضطرّ اذا دعاه و يكشف السّوء و يجعلكم خلفاء الارض»[3].
شيرين و در عين حال شگفت است كه مردم ما در هر بلا و مصيبت و براي شفاي هر مريض و حلّ هر مشكل و روا شدن هر حاجتي، آيه‌اي را مي‌خوانند كه به گونه‌اي صريح آنان را به دعا براي امام زمان-عليه‌السّلام- و برطرف شدن بلاي غيبت و به خلافت رسيدن مؤمنان تشويق مي‌كند.
«كيست- غير از خدا- آن كس كه درمانده را- وقتي كه دعا مي‌كند و او را مي‌خواند- اجابت كند و گرفتاري او را برطرف كند و شما را جانشينان زمين قرار دهد؟».
اين آيه به امام زمان-عليه‌السّلام- و منتظران او تأويل شده است[4].
بايد براي امام زمان-عليه‌السّلام- دعا كرد، براي سلامتي او، براي ايمني او، براي عزّت او، براي نصرت و تأييد او، براي تعجيل ظهور او، براي تحقق اهداف او، بايد هميشه خدا را خواند.
امامان بزرگوار كه پيشوايان راه سعادت بشريت‌اند، هم خود براي امام زمان-عليه‌السّلام- و ظهورش دعا كرده‌اند و هم ديگران را به چنين دعايي دعوت كرده‌اند:
يونس بن عبدالرحمان گويد: امام رضا-عليه‌السّلام- همواره به دعا براي صاحب امر-عليه‌السّلام- امر مي‌فرمود:
«انّ الرضا-عليه‌السّلام- كان يأمر بالدعاء لصاحب الامر»[5].
دعا براي فرج
دعا براي فرج در بين همة دعاها از ويژگي خاصّي برخوردار است، ده‌ها روايت از پيامبر اكرم ـ صلّي الله عليه و آله ـ و امامان معصوم ـ عليهم السّلام ـ در ترغيب مؤمنين به چنين دعايي وارد شده و علاوه بر آن ده‌ها دعاي كوتاه و بلند مشتمل بر سوز و گداز براي تعجيل فرج از ناحية آن بزرگواران روايت گرديده است كه گواه گويايي بر اهميّت اين دعا و اهتمام آنان به چنين دعايي به شمار مي‌آيد.
انگيزاننده‌ترين تعبيرات اين روايت‌ها، فرمايشاتي است كه دعاي براي فرج را قرين و همراه هميشگي انتظار[6]، بلكه مصداق چشم انتظاري و تحقق‌بخش انتظار فرج مي‌شمارد و دعاكننده را از خاصّان ياوران حضرت مهدي-عليه‌السّلام- به حساب مي‌آورد[7].
امام صادق-عليه‌السّلام- مي‌فرمايد: «هر كس بر بلا شكيبا باشد و به وسيلة دعا چشم انتظار فرج از سوي خدا باشد، از خاصّان به شمار مي‌آيد».
و امام زمان-عليه‌السّلام-خود مي‌فرمايد:
«اكثروا الدعاء بتعجيل الفرج، فانّ ذلك فرجكم»[8].
«براي تعجيل در فرج و ظهور من بسيار دعا كنيد، همانا اين كار براي خودتان گشايش خواهد بود».
دعا كنيد؛ اگر شيعة چشم انتظاريد بايد براي نزديك‌تر شدن فرج دعا كنيد.
بسيار دعا كنيد؛ اگر فتنه‌هاي دوران غيبت را دريافته‌ايد و اهميت ظهور را مي‌دانيد، بايد بسيار دعا كنيد.
براي تعجيل فرج؛ بسيار دعا كنيد كه همانا همين دعا كردن فرج و گشايش شما است.
با همين بسياري دعا است كه خدا عنايات خاصه‌اش را شامل حال شما مي گرداند؛
با همين بسياري دعا است كه بصيرت شما افزايش مي‌يابد و در شناخت عوامل فتنه تواناتر مي‌شويد؛
با همين بسياري دعا است كه اميدتان به پيروزي فزوني مي‌گيرد و توان استقامت بيشتر مي‌يابيد؛
با همين بسياري دعا است كه بازوان همّت‌تان قدرتمندتر مي‌شود و روح مبارزه با باطل در درون‌تان اوج مي گيرد؛
با همين بسياري دعا است كه خدا عنايت خاصّه‌اش را شامل حال شما مي‌گرداند و تأثيرات و توفيقاتش را نصيب شما مي‌سازد؛
و همين‌ها خود والاترين مصاديق فرج و روشن‌ترين جلوه‌هاي گشايش‌اند[9].
وظايف دوران غيبت را به چند دسته مي‌توان تقسيم كرد:
1- آنچه در روايات اين باب، با لفظ امر وارد گرديده به عنوان تكليف شمرده شده است. مانند:
«اكثروا الدعاء بتعجيل الفرج»[10].
«براي تعجيل فرج بسيار دعا كنيد».
«فتوقّعوا الفرج صباحاً و مساءً»[11].
«هر صبح و شام چشم انتظار فرج باشيد».
«فليعمل كلّ امرءٍ منكم بما يقرب به من محبّتنا»[12].
«هر يك از شما بايد به آنچه كه او را به مقام محبّت ما نزديك مي‌كند، عمل نمايد».
2- آنچه در باب صفات شيعيان و منتظران، مورد تأكيد اهل بيت-عليه‌السّلام- قرار گرفته است. مانند:
«طوبي للصّابرين في غيبته، طوبي للمقيمين في محبّته»[13].
«خوشا به حال شكيبايان در غيبت او، خوشا به حال دوستداران او».
«المنتظرين لظهوره... الدعاة الي دين‌الله سرّاً و جهراً»[14].
«منتظران ظهور امام زمان-عليه‌السّلام- در پنهان و آشكار، مردم را به دين خدا دعوت مي‌كنند».
3- آنچه به طور منطقي با بررسي ابعاد غيبت و انتظار و ظهور، به دست مي‌آيد. مانند:
م دفاع از آرمان‌هاي امام زمان در دوران غيبت.
م دشمن‌شناسي و مراقبت بر تحريف نشدن معنا و مسير انتظار توسط دشمن.
م آماده سازي زمينة ظهور.
م تطبيق دادن خود و جامعه بر معيارهاي ارائه شده نسبت به دوران پس از ظهور.
4- آنچه در تأسي به بزرگان و عالمان ديني در حدّ وظيفه بايد مورد پيروي قرار گيرد. مانند:
م مواظبت بر اذكار و زيارت‌هايي خاصّ.
م مداومت بر انجام اعمال مستحبّي در جهت ايجاد قرب معنوي به امام زمان-عليه‌السّلام.
در پايان اين مقال ذكر هشتاد مورد را-كه در كتاب شريف «مكيال المكارم» تأليف مرحوم حاج ميرزا محمد تقي موسوي اصفهاني، با استفاده از احاديث گوناگون به عنوان وظايف مردم در دوران غيبت امام زمان-عليه‌السّلام- گردآوري شده است- ثمربخش و تذكرآفرين يافتيم.
اميد آنكه خداوند در اداي تكليف نسبت به ساحت مقدّس آن حضرت همة ما را ياري فرمايد.
1- شناخت امام زمان-عليه‌السّلام- : م شناخت صفات
م شناخت آداب
م شناخت ويژگي‌ها
م شناخت علائم ظهور
2- رعايت ادب نسبت به ذكر نام‌هاي شريف آن حضرت.
3- محبّت خاصّ نسبت به آن حضرت.
4- محبوب ساختن آن عزيز، در نزد مردم.
5- انتظار فرج و ظهور آن بزرگوار.
6- اظهار شوق براي ديدار آن حضرت.
7- ذكر فضايل و مناقب او در بين مردم.
8- اندوه در فراق آن بزرگوار.
9- حضور در محافل ذكر فضايل آن بزرگوار.
10- برپايي مجالسي به نام صاحب‌الزمان-عليه‌السّلام-
11و 12- سرودن شعر و قرائت آن در فضايل مولا.
13- برخاستن در هنگام ذكر اسم شريف و القاب آن بزرگوار.
15،14و 16- گريستن، گرياندن و خود را به گريه وادار كردن در فراق آن امام همام.
17- درخواست معرفت و شناخت نسبت به آن حضرت، از خداي عزوجل.
18- مداومت بر اين دعا:
«اللهم عرّفني نفسك فانّك ان لم تعرّفني نفسك لم أعرف نبيّك، اللهم عرّفني رسولك، فانّك ان لم تعرّفني رسولك لم أعرف حجّتك، اللهم عرّفني حجّتك فانّك ان لم تعرّفني حجّتك ضللتُ عن ديني»[15].
«بار خدايا تو مرا به خود شناسا كن كه اگر خودت را به من نشناساني پيغمبرت را نخواهم شناخت، با خدايا تو رسولت را به من بشناسان كه اگر رسول خود را به من نشناساني حجّتت را نخواهم شناخت، پروردگارا حجّت خودت را به من بشناسان كه اگر حجّت خود را به من نشناساني از دين خود گمراه خواهم شد».
19- مداومت بر دعاي غريق:
«يا الله يا رحمن يا رحيم يا مُقلّب القلوب ثبّت قلبي علي دينك»[16].
«اي خداوندا! اي رحمان! اي مهربان!اي دگرگون‌كنندة‌دل‌ها! مرا بر دينت پايدار كن».
20- مداومت بر دعايي كه مرحوم ابن طاووس نقل نموده است:
«اللهم انت عرّفتني نفسك و عرّفتني رسولك و عرّفتني ملائكتك و عرّفتني نبيّك و عرّفتني ولاة أمرك؛ اللهمّ لاآخذُ إلّا ما أعطيتَ وَ لا أوقي إلّا ما وَقيتَ اللهمّ لاتغيبّني عن منازل اوليائك و لاتزغ قلبي بعد إذ هديتني اللهمّ اهدني لولاية من فرضت طاعته...».
«بار خدايا! تو خودت و فرستاده‌ات و فرشتگانت و پيغمبرت و واليان امرت را به من شناسانيدي، بار خدايا! من نگيرم جز آنچه تو عطا كني، و هيچ نگهدارنده‌اي جز تو برايم نيست، بار خدايا! مرا از منازل دوستانت دور مگردان و دلم را پس از آنكه هدايت كرده‌اي منحرف منماي، بار خدايا! مرا به ولايت كسي كه اطاعتش را بر من واجب ساخته‌اي هدايت فرما».
21- شناخت علامت‌هاي ظهور آن حضرت.
22- تسليم امر الهي بودن نسبت به مسئله غيبت و ظهور آن حضرت و عجله نكردن.
23- صدقه دادن به نيابت از امام زمان-عليه‌السّلام-
24- صدقه دادن براي سلامتي امام زمان-عليه‌السّلام-
25و 26- رفتن به حج و فرستادن ديگران به حج به عنوان نيابت از امام زمان-عليه‌السّلام-
27- طواف مستحبّي خانة خدا به نيابت از آن حضرت.
28و 29- زيارت مشاهد پيامبر-صلي‌الله‌عليه‌و‌اله‌و‌سلم- و معصومين-عليهم‌السّلام- به نيابت از آن حضرت.
30- فرستان ديگران به زيارت آن مقامات به نيابت از امام زمان-عليه‌السّلام-
31- تلاش در راه خدمت به آن حضرت، از هر طريقي كه ممكن باشد.
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . سوره فرقان، آيه 77.
[2] . «الدعاء مخّ العبادة». رسول اكرم-صلي‌الله‌عليه‌و‌اله‌و‌سلم- نهج الفصاحه.
[3] . سوره نمل، آيه 62.
[4] . المحجّة في ما نزل في القائم الحجّة ، ذيل آيه شريفه.
[5] . بحارالانوار، ج92، ص330.
[6] . «عليكم بالدعاء و انتظار الفرج». مهج الدعوات، ص414؛ بحارالانوار، ج95، ص336.
[7] . بحارالانوار،ج62، ص69، روايت 23، باب50.
[8] . كمال‌الدين،ج2،ص458.
[9] . در كتاب مكيال‌المكارم، ج1، مورد 90، از ثمرات و فوايدي كه ازديدگاه مؤلف آن بر دعا براي تعجيل فرج مترتب است برشمرده شده است.
[10] . كمال‌الدين، ج2، ص485.
[11] . كمال‌الدين،ج2، ص337،ح10.
[12] . احتجاج طبرسي،چاپ اسوه،ج2،ص599.
[13] . الزام الناصب، ص18. ينابيع المودة ، ج3، ص101.
[14] . بحارالانوار، ج52، ص122.
[15] . اصول كافي، 1/337.
[16] . كمال‌الدين:2/351،باب 33، ح49.
32- كوشش در راه ياري امام زمان-عليه‌السّلام-
33- نيّت قطعي داشتن براي ياري آن بزرگوار در زمان ظهور.
34- بعد از هر نماز واجب، با آن حضرت به وسيلة عبارات و دعاهاي خاص، تجديد بيعت نمودن.
35- مصرف اموال در راه‌هايي كه مورد رضايت امام زمان-عليه‌السّلام- است.
36- ارتباط با شيعيان و دوستان امام زمان-عليه‌السّلام- و كمك مالي به آنان.
37- شاد ساختن شيعيان.
38- خيرخواهي براي امام زمان-عليه‌السّلام-
39- زيارت كردن او و سلام دادن بر او در هر مكان و زمان.
40- زيارت مؤمنين و صالحين به قصد ثواب زيارت مولا.
41- صلوات فرستادن بر آن حضرت.
42- اهداي ثواب صلوات بر پيامبر-صلي‌الله‌عليه‌و‌اله‌و‌سلم- به آن حضرت.
43- نماز خواندن و اهداي ثواب آن به امام زمان-عليه‌السّلام-
44- نماز هديه به كيفيت خاصّ.
45- قرائت قرآن به آن حضرت و شفيع قرار دادن ايشان در نزد خدا.
46- توسّل به آن حضرت و شفيع قرار دادن ايشان در نزد خدا.
47- توجّه و استغاثه به آن حضرت و حاجت خواستن از ايشان.
48- دعوت و راهنمايي مردم به سوي آن حضرت.
49- رعايت حقوق آن حضرت.
50- خشوع قلبي داشتن، در هنگام ياد كردن آن بزرگوار.
51- اظهار كردن دانش در برابر ظهور بدعت‌ها.
52- تقيّه در برابر اشرار، و كتمان سرّ در مقابل اغيار.
53- شكيبايي در مقابل اذيت‌ها و تكذيب ديگران و تحمّل محنت‌ها.
54- درخواست صبر از خدا در دوران غيبت آن حضرت.
55- يكديگر را به صبر دعوت نمودن.
56- شركت نكردن در مجالسي كه در آنها استهزاء به امام زمان-عليه‌السّلام- مي‌شود.
57- مدارا با اهل باطل.
58- دوري از شهرت.
59- تهذيب نفس.
60- همبستگي و اتحاد براي ياري آن حضرت.
61- توبة واقعي و بازگرداندن حقوق مردم به آنان.
62و 63- پيوسته به ياد امام زمان-عليه‌السّلام- بودن، و عمل به آداب آن حضرت.
64- درخواست از خدا نسبت به يادآوري هميشگي امام زمان-عليه‌السّلام-
65- خشوع و خضوع در برابر آن حضرت.
66- طلب رضايت امام زمان-عليه‌السّلام-
67- بزرگداشت كساني كه از نظر سيادت يا روحانيت به امام-عليه‌السّلام- نزديك هستند.
68- بزرگداشت مكان‌هاي منتسب به آن حضرت مانند مسجد مقدس جمكران، مسجد سهله و سرداب مقدّس سامراء.
69و 70- اجتناب از تعيين وقت براي ظهور، و تكذيب تعيين‌كنندگان وقت ظهور آن حضرت.
71- تكذيب مدّعيان وكالت و نيابت خاصّة آن حضرت.
72- دعا براي توفيق ديدار صاحب‌الزمان-عليه‌السّلام-
73- اقتدا و تأسي نمودن به اخلاق و اعمال امام زمان-عليه‌السّلام- و ترك اظهار خوشايندي از آنچه نزد دشمنان آن حضرت است.
74- حفظ زبان از غير ياد خداوند و فضيلت سكوت.
75- بجا آوردن نماز حضرت حجّت-عليه‌السّلام-
76- گريه بر مصائب مولاي‌مان، شهيد مظلوم امام حسين-عليه‌السّلام-
77- زيارت قبر امام حسين-عليه‌السّلام-
78- زياد نفرين و لعن كردن بر بني‌اميّه.
79- كوشش كردن در اداي حقوق برادران ديني به عنوان ياري امام زمان-عليه‌السّلام-
80- فراهم آوردن سلاح و مرزباني.صحيفه امام، ج 12، ص 480.
توسل به امام زمان 
ياران حضرت همگي جوان هستند